Wodniak jądra powstaje w wyniku nagromadzenia przezroczystego płynu, pomiędzy błoną sienną a trzewną błony surowiczej jądra.
Jądro rozwija się w jamie brzusznej i przemieszczając się do moszny pociąga za sobą uchyłek pochwowy (błona trzewna) otrzewnej. U znacznej części dzieci jest on nie zrośnięty w pierwszym roku życia, dlatego płyn produkowany przez otrzewną w jamie brzusznej, przedostaje się do osłonek jądra. Dopóki wyrostek pochwowy jest otwarty, zawartość płynu może przemieszczać się do jamy otrzewnej, a wielkość wodniaka może zmieniać się na skutek zmiany pozycji ciała.
Ponad 80% wodniaków zdiagnozowanych w pierwszym roku żucia, ulega samoistnemu zanikowi. Do leczenia operacyjnego kwalifikują się wodniaki stwierdzone po ukończeniu przez pacjenta drugiego roku życia.
Wodniaki występują u około 6 procent urodzonych chłopców, określa się je jako wrodzone.
Druga grupa to wodniaki nabyte. Mogą być następstwem ostrego lub przewlekłego zapalenia jądra lub najądrza, może także pojawić się w przebiegu nowotworu jądra.
Gromadzenie się płyny pomiędzy osłonkami jądra, jest wynikiem zaburzenia równowagi pomiędzy wydzielaniem a wchłanianiem płynu przez osłonkę pochwową jądra.
Duża zawartość płynu (od kilkudziesięciu do kilkuset ml.), utrudnia choremu poruszanie się, może niekorzystnie wpływać na wytwarzanie plemników a także spowodować zanik jądra.
W rozpoznaniu różnicowym należy brać pod uwagę przepukliny mosznowe, nowotwór i zapalenie jądra. W diagnostyce różnicowej podstawowe znaczenie ma badanie ultrasonograficzne, które jest badaniem nieinwazyjnym, a obraz jest odmienny dla każdej z wymienionych jednostek chorobowych.
Leczenie nabytego wodniaka jądra jest operacyjne.
