Choroba zwyrodnieniowa stawów to zespół niepożądanych zmian, dotyczących struktury i funkcjonowania elementów tworzących staw, do których należą:
Choroba może objąć wszystkie tkanki tworzące staw i prowadzić do rozmiękania, włókienkowatości, owrzodzeń i utraty masy chrząstki stawowej, stwardnienia i zagęszczenia tkanki kostnej, tworzenia wyrośli kostnych (osteofitów) i torebek podchrzęstnych oraz zaburzeń funkcji błony maziowej.
Choroba objawia się bólem, ograniczeniem ruchomości, trzeszczeniem oraz pojawiającym się w okresie zaostrzeń wysiękiem w jamie stawu.
Omawiana dolegliwość może pojawić się już w 2 i 3 dekadzie życia a częstość jej występowania zwiększa się wraz z wiekiem. Dotyczy w jednakowym stopniu kobiet i mężczyzn.
Pod względem etiologicznym chorobę dzielimy na:
Początek choroby jest dyskretny, a pierwszymi objawami mogą być osłabienie kończyny i uczucie zmęczenia. Ból i ograniczenie ruchomości stawu mogą być wynikiem przeciążenia wiązadeł, torebki stawowej oraz mięsni, czasem mogą być następstwem pojawienia się odczynów zapalnych, towarzyszącym procesom zwyrodnieniowym.
W miarę postępu choroby zmniejsza się ruchomość stawu, które stają się bolesne przy dotyku oraz pojawiają się przykurcze. Z czasem ból pojawia się w spoczynku, również w nocy i przy zmianach pozycji ciała. W konsekwencji sprawność chorego ulega coraz to większemu upośledzeniu.
W zaawansowanych stadiach choroby, stawy ulegają powiększeniu oraz zwiększają się ich zarysy jako następstwo rozrostu tkanek oraz przewlekłym stanom zapalnym błony miazgowej.
Rozpoznanie choroby opiera się na objawach klinicznych i obrazie radiologicznym, charakterystycznym dla poszczególnych stawów. Inne badania diagnostyczne jak USG, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny również mają swoje miejsce w diagnozowaniu choroby, zwłaszcza we wczesnym okresie rozwoju, ale nie powinny być stosowane rutynowo.
Przystępując do leczenia należy pacjentowi wyjaśnić istotę jego choroby i rezultaty jekie można osiągnąć w jej eliminowaniu.
Ważnym celem postępowania jest zapobieganie dalszemu rozwojowi choroby. Szczególnie istotne jest utrzymanie jak najwyższego poziomu sprawności fizycznej chorego, co można osiągnąć przez:
